Odpowiedź :
Odpowiedź:
Aby zrozumieć tą różnicę należy generalnie zrozumieć różnicę między tymi dwoma czasami.
Present perfect używany jest do opisywania wydarzeń, które:
- miało miejsce w przeszłości, ale nie ważne kiedy dokładnie (I have been to Spain. Czyli byłam kiedyś w Hiszpanii, nie istotne jest kiedy)
- miało miejsce niedawno a skutki są obecnie widoczne (I have painted a room. Właśnie pomalowałam pokój, a skutki są teraz widoczne w postaci pomalowanych ścian)
- rozpoczęły się w przeszłości i trwają nadal (I have lived in London for five years. Oznacza to, że rozpoczęłam mieszkanie w Londynie 5 lat temu i nadal tam mieszkam)
Past simple używamy, kiedy mowa o czynnościach, które:
- wydarzyły się w przeszłości i wiemy kiedy konkretnie oraz nie ma to już wpływu na teraźniejszość, jest po prostu skończoną sytuacją w przeszłości (I went to Spain in 2010. Byłam w Hiszpani w konkretnym czasie, który jest podany w zdaniu).
W skrócie podałam zastosowania tych czasów, żeby łatwiej było mi wytłumaczyć Tobie ich różnicę.
Generalnie na prosty rozum musimy zrozumieć, że czas present perfect (podobnie jak past simple) odnosi się do wydarzeń, które zaczęły się w przeszłości, ale w przypadku present perfect mają one wciąż związek z teraźniejszością i wpływają na nią w jakiś sposób. Widać to chociażby w zdaniach I painted my room last Friday (past simple) I have painted my room (present perfect). Oba znaczą, że pokój został już pomalowany, ale w past simple to już czynność zamknięta, dodatkowo wiemy, kiedy się wydarzyła i kropka. W present perfect, ktoś mówiąc nam I have painted my room, może mieć na myśli, że właśnie skończył to robić pięć minut temu i teraz możemy iść obejrzeć pomalowane ściany.
Często też tłumaczę sobie to w taki sposób, że past simple odnosi się do sytuacji dokonanych, mających miejsce w przeszłości i nie mamy już na to wpływu - po prostu stało się i tyle. Nie oznacza to oczywiście, że present perfect daje nam jakąś możliwość zmiany przeszłości, ale jest powiedzmy ,,bardziej obecny i otwarty na zmiany". Żeby nie utrudnić tego moim tłumaczeniem jeszcze bardziej ponownie wyjaśnię Ci to na przykładach:
Powiem np. I have never eaten sushi. (Nigdy nie jadłam sushi. Ale nie oznacza to, że nie spróbuję go kiedyś. Dlatego nie używam w zdaniu past simple, bo mówiąc ,,I didn't eat sushi" znaczyłoby to, że np. nie jadłam go wczoraj, albo w ostatni weekend i mogłabym tak powiedzieć, gdyby ktoś faktycznie się mnie zapytał Did you eat sushi yesterday? Ta osoba pyta się mnie czy konkretnie jadłam je wczoraj, więc pyta mnie o zamkniętą już przeszłość i ja również odpowiadam mu w past simple. Jednak na pytanie Have you ever eaten sushi? (Czy kiedykolwiek jadłaś sushi) ktoś ma na myśli czy ja w ogóle kiedykolwiek w życiu je jadłam, nie interesuje go też kiedy ewentualnie miało to miejsce, dlatego ja odpowiedziałabym np. I have never eaten sushi (nigdy nie jadłam, ale to się może zaraz zmienić). To samo z I lived in London in 2010 (po prostu mieszkałam wtedy w Londynie to już jest przeszłość i nie mogę jej zmienić, a co najwyżej komuś o tym opowiedzieć i kropka), a I have lived in London for five years (oznacza, że również w przeszłości zaczęłam życie w Londynie, które trwa tak od 5 lat, ale sytuacja mimo, że zaczęła się w przeszłości wciąż jest otwarta, tzn. mogę mieszkać kolejne 5 lat, albo przeprowadzić się za miesiąc i tyle)
I przechodząc po moim długim i może lekko nudnym wywodzie konkretnie do Twojego pytania, tutaj zasada jest podobna. Jeśli ktoś pyta się mnie Did you read this book? ma na myśli czy przeczytałam ją np. wczoraj, rok temu, lub w okresie czasu w którym po prostu miałam to zrobić, bo się z kimś tak umówiłam. Odpowiadając wtedy I didn't, oznacza, że nie zrobiłam tego w określonym i przeznaczonym na to czasie i teraz nie mogę już tego zmienić. Pytając Have you read this book? ktoś np. widzi w księgarni książkę, ogląda ją i z ciekawości pyta mnie czy czytałam ten konkretny tytuł. Nie interesuje go zbytnio kiedy to zrobiłam, czy tydzień czy miesiąc temu, tylko czy w ogóle kiedyś ją w życiu przeczytałam i mogę mu ją teraz polecić. Jeśli nawet odpowiem mu, że jej nie czytałam (I haven't) to nie znaczy, że nie mogę tego zmienić i np. właśnie ją kupić i przeczytać wieczorem.