Wojny z Turcją:
a ) przyczyny
- próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Włoszczyzny
- zatargi graniczne pomiędzy Kozakami i Tatarami
- współpraca królów Polski z wrogami Turków – Habsburgami
- zaniepokojenie Turków sukcesami Polski w Rosji
b) przebieg
- 1620 bitwa pod Cecorą
- 1621 obrona Chocimia
- 1672 Turcy zajmują Kamieniec Podolski;
pokój w Buchaczu
- 1673 bitwa pod Chocimiem
- 1683 odsiecz Wiedeńska
- 1684 utworzenie świętej Ligi
- 1699 pokój w Karłowicach
c) skutki
- wyniszczenie południowych ziem polskich
- straty ludnościowe
- upadek gospodarczy i polityczny PL
- osłabienie polskiej armii
- utracenie pozycji nad Bałtykiem
- wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadały
