Odpowiedź :
Konwencja o Prawach Dziecka została uchwalona w 1989 r.
W konsekwencji około stuletniego procesu coraz to wyrazniejszego
dostrzegania specyficznej pozycji dziecka zarówno w przepisach prawa, jak
i w działalnosci organów wymiaru sprawiedliwosci. Na druga połowe XIX
wieku datuje sie powstanie pierwszych sadów dla nieletnich, zas lata dwudzieste
XX wieku przyniosły Deklaracja Praw Dziecka przyjeta przez miedzynarodowa
Unie Pomocy Dzieciom (1923 r.) i uchwałe Ligi Narodów, znana jako
Genewska Deklaracja Praw Dziecka. W 1940 roku Konwencje o Ochronie
Dzieci przed Wyzyskiem Ekonomicznym uchwaliła Miedzynarodowa
Organizacja Pracy.
Po drugiej wojnie swiatowej, w czasie której – programowa i na
niespotykana dotad skale – zdeptano wszystkie ludzkie prawa, nastapił renesans
koncepcji prawa naturalnego, a w tym i renesans idei praw człowieka. Sa to
prawa i wolnosci przyrodzone, czyli przysługujace kademu człowiekowi z tego
tylko tytułu, e jest człowiekiem. Praw tych nie nadaje adna władza
panstwowa, a rola panstwa jest słuba w stworzeniu warunków dla moliwie
pełnego korzystania z owych praw obywateli. Determinacje panstw
demokratycznych w promieniowaniu idei praw człowieka podtrzymywała,
ujawniona nieco pózniej, skala nieprawosci czynionych przez komunizm –
drugiego obok faszyzmu dwudziestowiecznego systemu totalitarnego.
Instytucja, która ma najwieksze zasługi w krzewieniu idei praw
człowieka, jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. Jej Zgromadzenie Ogólne
2
– w trzy lata po zakonczeniu II wojny swiatowej, tj. 10 grudnia 1948 r.
– przyjeło Powszechna Deklaracje Praw Człowieka. Dokument ten wywarł
ogromny wpływ na kształtowanie sie w krajach demokratycznych ładu
politycznego, w tym zwłaszcza relacji panstwo – obywatel. W symboliczny
sposób range Deklaracji podkresla ogłoszenie 10 grudnia Dniem Deklaracji
Praw Człowieka i wreczanie tego własnie dnia Pokojowych Nagród Nobla.
Po niespełna dwóch dekadach, 19 grudnia 1966 r. Doszło do przyjecia
przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Miedzynarodowych Paktów Praw Człowieka,
jednego katalogujacego prawa obywatelskie i polityczne, oraz drugiego
dotyczacego praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych.
Równolegle powstawał europejski system ochrony praw człowieka
oparty na dwóch dokumentach: Europejskiej Karcie Społecznej z 18
pazdziernika 1961 roku i Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolnosci z 4 listopada 1950 roku.
Prace nad Konwencja o Prawach Dziecka rozpoczeto w 1978 r. Podjeto
je w 34 sesji Komisji Praw Człowieka ONZ, a uczyniono to z inicjatywy Polski.
20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
uchwaliła jednomyslnie Konwencje o Prawach Dziecka. Weszła ona w ycie
2 wrzesnia 1990 roku. Polska, przystapiła do niej jako jedno z pierwszych
panstw, choc długi proces ratyfikacji spowodował, e zaczeła obowiazywac od
7 lipca 1991 roku.
Konwencje nazwa sie Swiatowa Konstytucja Praw Dziecka. Składa sie
ona z preambuły zawierajacej 13 paragrafów, w których okreslone zostały
załoenia ogólne oraz z trzech czesci postanawiajacych. Pierwsza czesc zawiera
41 artykułów dotyczacych zobowiazan panstwa w zakresie realizowania
poszczególnych praw dzieci. Czesc druga zawiera postanowienia okreslajace
sposób egzekwowania i kontrolowania zobowiazan panstwa i trzecia okresla
zasady przystapienia do Konwencji.
3
Konwencja ustanawia status dziecka oparty na nastepujacych
załoeniach:
dziecko jest samodzielnym podmiotem. Ze wzgledu na swoja niedojrzałosc
psychiczna i fizyczna wymaga opieki i ochrony prawnej;
dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tosamosci, godnosci
i prywatnosci;
rodzina jest najlepszym srodowiskiem wychowania dziecka;
panstwo ma wspierac rodzine a nie wyreczac ja w jej funkcjach.
Tworzac system ochrony dziecka kierowano sie nastepujacymi
zasadami:
Po pierwsze zasada dobra dziecka, oznaczajaca i wszystkie działania
podejmowane sa w najlepiej pojetym interesie dziecka. Zasada równosci
oznacza, i wszystkie dzieci niezalenie od ich cech (koloru skóry, płci,
narodowosci itp.) maja byc równe wobec prawa. Zasada trzecia dotyczy
poszanowania praw i odpowiedzialnosci obojga rodziców za rozwój i
wychowanie dziecka. Ochronie podlega autonomia rodziny i prawa obojga
rodziców do decydowania o sprawach dziecka. Ostatnia z podstawowych zasad
dotyczy pomocy panstwa w zabezpieczeniu odpowiednich warunków
socjalnych i zdrowotnych rodziny.
Postanowienia Konwencji dotycza dziecka urodzonego, które nie
ukonczyło 18 roku ycia. Nie rónicuje sie uprawnien w zalenosci od wieku,
ale uywa sie sformułowania „stosownie do wieku”. Katalog praw
przyznawanych dziecku w Konwencji obejmuje prawa: cywilne, socjalne,
kulturalne i polityczne. Nie przyznaje sie, w zasadzie, praw ekonomicznych
wychodzac z załoenia, e dziecko winno uczyc sie, a nie pracowac.
Prawa i wolnosci osobiste:
prawo do ycia i rozwoju;
4
prawo do tosamosci i identycznosci (nazwisko, imie, obywatelstwo, wiedza
o własnym pochodzeniu, prawo do wolnosci, godnosci, szacunku,
nietykalnosci osobistej);
prawo do swobody mysli, sumienia i wyznania;
prawo do wyraania własnych pogladów i wystepowania w sprawach
dziecka dotyczacych, w postepowaniu administracyjnym i sadowym;
prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku
rozłaczenia z nimi;
prawo do wolnosci od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku,
naduyc seksualnych i wszelkiego okrucienstwa;
prawo nierekrutowania do wojska poniej 15 roku yciaPrawa socjalne
prawo do odpowiedniego standardu ycia;
prawo do ochrony zdrowia;
prawo do zabezpieczenia socjalnego;
prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
Prawa kulturalne
prawo do nauki (bezpłatna i obowiazkowa w zakresie szkoły podstawowej);
prawo do korzystania z dóbr kultury;
prawo do informacji;
prawo do znajomosci swoich praw.
Prawa polityczne
prawo stowarzyszania sie i zgromadzen w celach pokojowych.
Ponadto Konwencja przyznaje szczególne prawa do ochrony
w przypadku uposledzenia, niepełnosprawnosci. W przypadku pozbawienia
5
dziecka srodowiska rodzinnego przewidziane jest, zabezpieczenie srodowiska
zastepczego, w tym umoliwienie adopcji. Podkreslone sa równie prawa
uchodzców i mniejszosci etnicznych do zachowania własnej kultury, religii
i jezyka, a take mówi sie o szczególnym traktowaniu nieletnich, którzy popadli
w konflikt z prawem (prawo do obrony, zakaz stosowania kary smierci
i doywotniego wiezienia).
Aby uniezalenic od dobrej woli panstw – sygnariuszy realizowanie
postanowien Konwencji, dokument ten zawiera mechanizm weryfikowania
sposobu realizacji jego rozwaan. Dla skutecznego „wymuszania” na
poszczególnych panstwach przestrzegania podpisanych zobowiazan powołano
Komitet Praw Dziecka z siedziba w Genewie. W jego skład wchodzi dziesieciu
ekspertów, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdan z wykonywania
Konwencji przedkładanych przez rzady poszczególnych panstw. Komitet moe
zaadac od rzadu danego panstwa dalszych informacji odnoszacych sie do
wprowadzenia w ycie Konwencji.
Konwencja wpłyneła na kształt polskiego prawa, a ostatnimi laty coraz
silniej oddziałuje równie na orzecznictwo sadów. Przykładowo:
- Na prawo dziecka do ycia (wyraone równie w Konstytucji RP) powołał
sie Trybunał Konstytucyjny stwierdzajac, e ycie dziecka ma wysza
wartosc ni ekonomiczne kłopoty kobiet zamierzajacych dokonac aborcji
z tzw. powodów społecznych;
- Prawo do znajomosci swego pochodzenia powoływane było przy
przeprowadzaniu zmian polskiego prawa adopcyjnego i prawa o aktach stanu
cywilnego, dzieki którym wprowadzono regulacje dopuszczajaca zapoznanie
sie z odpisem zupełnym aktu urodzenia;
- Prawo do rodziny i pozostawania pod opieka rodziców, prawo do
poszanowania wiezi rodzinnych dziecka odseparowanego z jakichkolwiek
powodów od rodziców i wreszcie prawo do ustanowienia dlan pieczy
zastepczej stanowia kanwe nowych rozwiazan ustawowych dotyczacych
6
zasad sprawowania w Polsce opieki zastepczej nad dziecmi i wspierania ich
rodzin, o czym swiadczy m. in. tresc znowelizowanej ustawy o pomocy
społecznej;
- Istotna role w kształtowaniu przepisów Konstytucji dotyczacych relacji
rodzice – dzieci przypisac naley stanowczo głoszonemu w KoPD
prymatowi i szczególnej odpowiedzialnosci rodziców za dziecko;
- Okreslone w Konwencji prawo dziecka do wolnosci w zakresie mysli,
sumienia i religii znalazło odzwierciedlenie w artykułach 48 i 53 ust. 3
Konstytucji, stanowiacych, e rodzice wychowujac dzieci winni dostrzegac
i brac pod uwage stopien ich dojrzałosci;
- Na prawo dziecka do wolnosci wypowiedzi i obowiazku wysłuchiwania go
w sprawach, które jego dotycza powoływał sie kilkakrotnie wprost w swych
orzeczeniach Sad najwyszy.
Przykłady te swiadcza o fakcie ogromnego wpływu KoPD na polskie
prawo oraz na orzecznictwo sadów pozwalajac wierzyc, e idea ochrony praw
dziecka znalazła odzwierciedlenie w działaniach praktycznych.
W Polsce bardzo czesto spotykamy sie z przypadkami łamania praw
dziecka, czyli z krzywdzeniem dzieci, i to zarówno w domu rodzinnym, jak
i placówkach oswiatowych, opiekunczo – wychowawczych czy te słuby
zdrowia. Dowiadujemy sie o tym co jakis czas z prasy, telewizji, z rónego
rodzaju publikacji. Sa prowadzone badania, których efektem jest statystyczne
ujecie zjawiska. Potem ukazuja sie i raporty dotyczace najczesciej
krzywdzenia dzieci w rodzinie. Objawia sie to przypadkami stosowania
przemocy fizycznej, emocjonalnej, wykorzystywaniem seksualnym,
niezaspokajaniem w rodzinie podstawowych potrzeb dzieci zarówno fizycznych
(niedostatki w odywianiu, ubieraniu, ochronie zdrowia, edukacji), jak
i psychicznych (brak poczucia bezpieczenstwa, miłosci rodzicielskiej, troski).
Zwraca uwage fakt, i przez okres obowiazywania w Polsce Konwencji
o Prawach Dziecka tak wiele jest nadal rozbienosci miedzy jej zapisami
7
a zapisami w polskim ustawodawstwie. Przykładowo prawo do tosamosci, to
znaczy prawo do własnego nazwiska, obywatelstwa, znajomosci pochodzenia
genetycznego, Polska do zapisu tego artykułu wniosła zastrzeenie. W
przypadku adopcji w polskim kodeksie cywilnym dopuszcza sie utajnienie akt
dziecka, a Kodeks rodzinny i opiekunczy w przypadku adopcji dopuszcza
moliwosc zmiany imienia i nazwiska. Zgoda na to dziecka, jest brana pod
uwage dopiero po ukonczeniu przez nie 13 roku ycia. Tymczasem dzieci 6, 7
letnie sa ju rzadko adoptowane.
Prawo do poszanowania godnosci, prywatnosci korespondencji to
kolejne prawo nagminnie łamane zarówno w rodzinach, jak i w placówkach
edukacyjnych i opiekunczych. Liczne naruszenia tego prawa spowodowane sa
głównie brakiem procedur ochronnych.
Kolejnym prawem zapisanym w Konwencji, a nie majacym
odzwierciedlenia w naszym panstwie, jest prawo do stowarzyszania sie. W
przypadku osób, które nie ukonczyły 16 roku ycia, o przynalenosci do
organizacji decyduja rodzice. Osoby niepełnoletnie (dzieci) nie moga
rejestrowac stowarzyszen, choc moga byc np. w zarzadzie, jesli wiekszosc
stanowia osoby pełnoletnie. Niepełnoletni nie moga naleec do partii
politycznych i byc organizatorami zgromadzenia, moga jedynie w nim
uczestniczyc, kiedy jest ono zorganizowane przez dorosłych.
Prawo do informacji w przypadku dzieci w Polsce jest rzadko
respektowane i brak jest moliwosci egzekwowania go. Stosunkowo najlepiej
przestrzegane jest prawo do informacji o ocenach szkolnych. Natomiast
uczniowie rzadko znaja swoje prawa i statut szkoły. Nieletni w sadzie rzadko
maja moliwosc zapoznania sie z aktami sprawy. Moga sie wypowiedziec, ale
najczesciej nie otrzymuja informacji o trybie postepowania. Dzieci nie sa
równie informowane o toczacym sie postepowaniu opiekunczym, chocia
sprawa ta dotyczy ich bezposrednio.
8
Prawo dziecka do nauki, które równie zapewnia Konstytucja RP
posiada wiele niejasnosci. Dotycza one np. wypełniania obowiazku szkolnego
przez dzieci niepełnosprawne (o specjalnych potrzebach edukacyjnych) i dzieci
ze specyficznymi trudnosciami w nauce (z norma intelektualna), dla których nie
ma odpowiednich programów nauczania. Ponadto kształcenie zawodowe jest
zaniedbane, zwłaszcza w placówkach opiekunczych i resocjalizacyjnych, brak
jest w nich odpowiednich warunków do zdobywania zawodu.
Konstytucja RP zapewnia równie dzieciom prawo do opieki socjalnej
zapisane w art. 26, 27 Konwencji. Jednake skala ubóstwa, zwłaszcza wsród
dzieci, jest wysoka, szczególnie w rejonach objetych bezrobociem. Pomoc
materialna dla dzieci i rodzin ubogich jest niewystarczajaca. Zdarza sie, e
dzieci umieszcza sie w placówkach, w których koszt utrzymania jest bardzo
wysoki. Czesc tych dzieci mogłaby pozostac w rodzinach, gdyby udzielono im
odpowiedniej pomocy.
Wszystkie mankamenty prawa polskiego i praktyka jego egzekwowania
zmuszaja do stwierdzenia, e nasz kraj niezbyt wiernie dostosował sie do
zapisów Konwencji o Prawach Dziecka. Mona w tym fakcie upatrywac sie
łamania praw dziecka. Na szczescie nie jest tak w przypadku wszystkich
zapisów Konwencji.
Moja siostra to miała ;p;p;p ps.pisałam to aż 2 godzimy!!!!
W konsekwencji około stuletniego procesu coraz to wyrazniejszego
dostrzegania specyficznej pozycji dziecka zarówno w przepisach prawa, jak
i w działalnosci organów wymiaru sprawiedliwosci. Na druga połowe XIX
wieku datuje sie powstanie pierwszych sadów dla nieletnich, zas lata dwudzieste
XX wieku przyniosły Deklaracja Praw Dziecka przyjeta przez miedzynarodowa
Unie Pomocy Dzieciom (1923 r.) i uchwałe Ligi Narodów, znana jako
Genewska Deklaracja Praw Dziecka. W 1940 roku Konwencje o Ochronie
Dzieci przed Wyzyskiem Ekonomicznym uchwaliła Miedzynarodowa
Organizacja Pracy.
Po drugiej wojnie swiatowej, w czasie której – programowa i na
niespotykana dotad skale – zdeptano wszystkie ludzkie prawa, nastapił renesans
koncepcji prawa naturalnego, a w tym i renesans idei praw człowieka. Sa to
prawa i wolnosci przyrodzone, czyli przysługujace kademu człowiekowi z tego
tylko tytułu, e jest człowiekiem. Praw tych nie nadaje adna władza
panstwowa, a rola panstwa jest słuba w stworzeniu warunków dla moliwie
pełnego korzystania z owych praw obywateli. Determinacje panstw
demokratycznych w promieniowaniu idei praw człowieka podtrzymywała,
ujawniona nieco pózniej, skala nieprawosci czynionych przez komunizm –
drugiego obok faszyzmu dwudziestowiecznego systemu totalitarnego.
Instytucja, która ma najwieksze zasługi w krzewieniu idei praw
człowieka, jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. Jej Zgromadzenie Ogólne
2
– w trzy lata po zakonczeniu II wojny swiatowej, tj. 10 grudnia 1948 r.
– przyjeło Powszechna Deklaracje Praw Człowieka. Dokument ten wywarł
ogromny wpływ na kształtowanie sie w krajach demokratycznych ładu
politycznego, w tym zwłaszcza relacji panstwo – obywatel. W symboliczny
sposób range Deklaracji podkresla ogłoszenie 10 grudnia Dniem Deklaracji
Praw Człowieka i wreczanie tego własnie dnia Pokojowych Nagród Nobla.
Po niespełna dwóch dekadach, 19 grudnia 1966 r. Doszło do przyjecia
przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Miedzynarodowych Paktów Praw Człowieka,
jednego katalogujacego prawa obywatelskie i polityczne, oraz drugiego
dotyczacego praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych.
Równolegle powstawał europejski system ochrony praw człowieka
oparty na dwóch dokumentach: Europejskiej Karcie Społecznej z 18
pazdziernika 1961 roku i Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolnosci z 4 listopada 1950 roku.
Prace nad Konwencja o Prawach Dziecka rozpoczeto w 1978 r. Podjeto
je w 34 sesji Komisji Praw Człowieka ONZ, a uczyniono to z inicjatywy Polski.
20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
uchwaliła jednomyslnie Konwencje o Prawach Dziecka. Weszła ona w ycie
2 wrzesnia 1990 roku. Polska, przystapiła do niej jako jedno z pierwszych
panstw, choc długi proces ratyfikacji spowodował, e zaczeła obowiazywac od
7 lipca 1991 roku.
Konwencje nazwa sie Swiatowa Konstytucja Praw Dziecka. Składa sie
ona z preambuły zawierajacej 13 paragrafów, w których okreslone zostały
załoenia ogólne oraz z trzech czesci postanawiajacych. Pierwsza czesc zawiera
41 artykułów dotyczacych zobowiazan panstwa w zakresie realizowania
poszczególnych praw dzieci. Czesc druga zawiera postanowienia okreslajace
sposób egzekwowania i kontrolowania zobowiazan panstwa i trzecia okresla
zasady przystapienia do Konwencji.
3
Konwencja ustanawia status dziecka oparty na nastepujacych
załoeniach:
dziecko jest samodzielnym podmiotem. Ze wzgledu na swoja niedojrzałosc
psychiczna i fizyczna wymaga opieki i ochrony prawnej;
dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tosamosci, godnosci
i prywatnosci;
rodzina jest najlepszym srodowiskiem wychowania dziecka;
panstwo ma wspierac rodzine a nie wyreczac ja w jej funkcjach.
Tworzac system ochrony dziecka kierowano sie nastepujacymi
zasadami:
Po pierwsze zasada dobra dziecka, oznaczajaca i wszystkie działania
podejmowane sa w najlepiej pojetym interesie dziecka. Zasada równosci
oznacza, i wszystkie dzieci niezalenie od ich cech (koloru skóry, płci,
narodowosci itp.) maja byc równe wobec prawa. Zasada trzecia dotyczy
poszanowania praw i odpowiedzialnosci obojga rodziców za rozwój i
wychowanie dziecka. Ochronie podlega autonomia rodziny i prawa obojga
rodziców do decydowania o sprawach dziecka. Ostatnia z podstawowych zasad
dotyczy pomocy panstwa w zabezpieczeniu odpowiednich warunków
socjalnych i zdrowotnych rodziny.
Postanowienia Konwencji dotycza dziecka urodzonego, które nie
ukonczyło 18 roku ycia. Nie rónicuje sie uprawnien w zalenosci od wieku,
ale uywa sie sformułowania „stosownie do wieku”. Katalog praw
przyznawanych dziecku w Konwencji obejmuje prawa: cywilne, socjalne,
kulturalne i polityczne. Nie przyznaje sie, w zasadzie, praw ekonomicznych
wychodzac z załoenia, e dziecko winno uczyc sie, a nie pracowac.
Prawa i wolnosci osobiste:
prawo do ycia i rozwoju;
4
prawo do tosamosci i identycznosci (nazwisko, imie, obywatelstwo, wiedza
o własnym pochodzeniu, prawo do wolnosci, godnosci, szacunku,
nietykalnosci osobistej);
prawo do swobody mysli, sumienia i wyznania;
prawo do wyraania własnych pogladów i wystepowania w sprawach
dziecka dotyczacych, w postepowaniu administracyjnym i sadowym;
prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku
rozłaczenia z nimi;
prawo do wolnosci od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku,
naduyc seksualnych i wszelkiego okrucienstwa;
prawo nierekrutowania do wojska poniej 15 roku yciaPrawa socjalne
prawo do odpowiedniego standardu ycia;
prawo do ochrony zdrowia;
prawo do zabezpieczenia socjalnego;
prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
Prawa kulturalne
prawo do nauki (bezpłatna i obowiazkowa w zakresie szkoły podstawowej);
prawo do korzystania z dóbr kultury;
prawo do informacji;
prawo do znajomosci swoich praw.
Prawa polityczne
prawo stowarzyszania sie i zgromadzen w celach pokojowych.
Ponadto Konwencja przyznaje szczególne prawa do ochrony
w przypadku uposledzenia, niepełnosprawnosci. W przypadku pozbawienia
5
dziecka srodowiska rodzinnego przewidziane jest, zabezpieczenie srodowiska
zastepczego, w tym umoliwienie adopcji. Podkreslone sa równie prawa
uchodzców i mniejszosci etnicznych do zachowania własnej kultury, religii
i jezyka, a take mówi sie o szczególnym traktowaniu nieletnich, którzy popadli
w konflikt z prawem (prawo do obrony, zakaz stosowania kary smierci
i doywotniego wiezienia).
Aby uniezalenic od dobrej woli panstw – sygnariuszy realizowanie
postanowien Konwencji, dokument ten zawiera mechanizm weryfikowania
sposobu realizacji jego rozwaan. Dla skutecznego „wymuszania” na
poszczególnych panstwach przestrzegania podpisanych zobowiazan powołano
Komitet Praw Dziecka z siedziba w Genewie. W jego skład wchodzi dziesieciu
ekspertów, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdan z wykonywania
Konwencji przedkładanych przez rzady poszczególnych panstw. Komitet moe
zaadac od rzadu danego panstwa dalszych informacji odnoszacych sie do
wprowadzenia w ycie Konwencji.
Konwencja wpłyneła na kształt polskiego prawa, a ostatnimi laty coraz
silniej oddziałuje równie na orzecznictwo sadów. Przykładowo:
- Na prawo dziecka do ycia (wyraone równie w Konstytucji RP) powołał
sie Trybunał Konstytucyjny stwierdzajac, e ycie dziecka ma wysza
wartosc ni ekonomiczne kłopoty kobiet zamierzajacych dokonac aborcji
z tzw. powodów społecznych;
- Prawo do znajomosci swego pochodzenia powoływane było przy
przeprowadzaniu zmian polskiego prawa adopcyjnego i prawa o aktach stanu
cywilnego, dzieki którym wprowadzono regulacje dopuszczajaca zapoznanie
sie z odpisem zupełnym aktu urodzenia;
- Prawo do rodziny i pozostawania pod opieka rodziców, prawo do
poszanowania wiezi rodzinnych dziecka odseparowanego z jakichkolwiek
powodów od rodziców i wreszcie prawo do ustanowienia dlan pieczy
zastepczej stanowia kanwe nowych rozwiazan ustawowych dotyczacych
6
zasad sprawowania w Polsce opieki zastepczej nad dziecmi i wspierania ich
rodzin, o czym swiadczy m. in. tresc znowelizowanej ustawy o pomocy
społecznej;
- Istotna role w kształtowaniu przepisów Konstytucji dotyczacych relacji
rodzice – dzieci przypisac naley stanowczo głoszonemu w KoPD
prymatowi i szczególnej odpowiedzialnosci rodziców za dziecko;
- Okreslone w Konwencji prawo dziecka do wolnosci w zakresie mysli,
sumienia i religii znalazło odzwierciedlenie w artykułach 48 i 53 ust. 3
Konstytucji, stanowiacych, e rodzice wychowujac dzieci winni dostrzegac
i brac pod uwage stopien ich dojrzałosci;
- Na prawo dziecka do wolnosci wypowiedzi i obowiazku wysłuchiwania go
w sprawach, które jego dotycza powoływał sie kilkakrotnie wprost w swych
orzeczeniach Sad najwyszy.
Przykłady te swiadcza o fakcie ogromnego wpływu KoPD na polskie
prawo oraz na orzecznictwo sadów pozwalajac wierzyc, e idea ochrony praw
dziecka znalazła odzwierciedlenie w działaniach praktycznych.
W Polsce bardzo czesto spotykamy sie z przypadkami łamania praw
dziecka, czyli z krzywdzeniem dzieci, i to zarówno w domu rodzinnym, jak
i placówkach oswiatowych, opiekunczo – wychowawczych czy te słuby
zdrowia. Dowiadujemy sie o tym co jakis czas z prasy, telewizji, z rónego
rodzaju publikacji. Sa prowadzone badania, których efektem jest statystyczne
ujecie zjawiska. Potem ukazuja sie i raporty dotyczace najczesciej
krzywdzenia dzieci w rodzinie. Objawia sie to przypadkami stosowania
przemocy fizycznej, emocjonalnej, wykorzystywaniem seksualnym,
niezaspokajaniem w rodzinie podstawowych potrzeb dzieci zarówno fizycznych
(niedostatki w odywianiu, ubieraniu, ochronie zdrowia, edukacji), jak
i psychicznych (brak poczucia bezpieczenstwa, miłosci rodzicielskiej, troski).
Zwraca uwage fakt, i przez okres obowiazywania w Polsce Konwencji
o Prawach Dziecka tak wiele jest nadal rozbienosci miedzy jej zapisami
7
a zapisami w polskim ustawodawstwie. Przykładowo prawo do tosamosci, to
znaczy prawo do własnego nazwiska, obywatelstwa, znajomosci pochodzenia
genetycznego, Polska do zapisu tego artykułu wniosła zastrzeenie. W
przypadku adopcji w polskim kodeksie cywilnym dopuszcza sie utajnienie akt
dziecka, a Kodeks rodzinny i opiekunczy w przypadku adopcji dopuszcza
moliwosc zmiany imienia i nazwiska. Zgoda na to dziecka, jest brana pod
uwage dopiero po ukonczeniu przez nie 13 roku ycia. Tymczasem dzieci 6, 7
letnie sa ju rzadko adoptowane.
Prawo do poszanowania godnosci, prywatnosci korespondencji to
kolejne prawo nagminnie łamane zarówno w rodzinach, jak i w placówkach
edukacyjnych i opiekunczych. Liczne naruszenia tego prawa spowodowane sa
głównie brakiem procedur ochronnych.
Kolejnym prawem zapisanym w Konwencji, a nie majacym
odzwierciedlenia w naszym panstwie, jest prawo do stowarzyszania sie. W
przypadku osób, które nie ukonczyły 16 roku ycia, o przynalenosci do
organizacji decyduja rodzice. Osoby niepełnoletnie (dzieci) nie moga
rejestrowac stowarzyszen, choc moga byc np. w zarzadzie, jesli wiekszosc
stanowia osoby pełnoletnie. Niepełnoletni nie moga naleec do partii
politycznych i byc organizatorami zgromadzenia, moga jedynie w nim
uczestniczyc, kiedy jest ono zorganizowane przez dorosłych.
Prawo do informacji w przypadku dzieci w Polsce jest rzadko
respektowane i brak jest moliwosci egzekwowania go. Stosunkowo najlepiej
przestrzegane jest prawo do informacji o ocenach szkolnych. Natomiast
uczniowie rzadko znaja swoje prawa i statut szkoły. Nieletni w sadzie rzadko
maja moliwosc zapoznania sie z aktami sprawy. Moga sie wypowiedziec, ale
najczesciej nie otrzymuja informacji o trybie postepowania. Dzieci nie sa
równie informowane o toczacym sie postepowaniu opiekunczym, chocia
sprawa ta dotyczy ich bezposrednio.
8
Prawo dziecka do nauki, które równie zapewnia Konstytucja RP
posiada wiele niejasnosci. Dotycza one np. wypełniania obowiazku szkolnego
przez dzieci niepełnosprawne (o specjalnych potrzebach edukacyjnych) i dzieci
ze specyficznymi trudnosciami w nauce (z norma intelektualna), dla których nie
ma odpowiednich programów nauczania. Ponadto kształcenie zawodowe jest
zaniedbane, zwłaszcza w placówkach opiekunczych i resocjalizacyjnych, brak
jest w nich odpowiednich warunków do zdobywania zawodu.
Konstytucja RP zapewnia równie dzieciom prawo do opieki socjalnej
zapisane w art. 26, 27 Konwencji. Jednake skala ubóstwa, zwłaszcza wsród
dzieci, jest wysoka, szczególnie w rejonach objetych bezrobociem. Pomoc
materialna dla dzieci i rodzin ubogich jest niewystarczajaca. Zdarza sie, e
dzieci umieszcza sie w placówkach, w których koszt utrzymania jest bardzo
wysoki. Czesc tych dzieci mogłaby pozostac w rodzinach, gdyby udzielono im
odpowiedniej pomocy.
Wszystkie mankamenty prawa polskiego i praktyka jego egzekwowania
zmuszaja do stwierdzenia, e nasz kraj niezbyt wiernie dostosował sie do
zapisów Konwencji o Prawach Dziecka. Mona w tym fakcie upatrywac sie
łamania praw dziecka. Na szczescie nie jest tak w przypadku wszystkich
zapisów Konwencji.
Moja siostra to miała ;p;p;p ps.pisałam to aż 2 godzimy!!!!