5.Zbigniew Herbert nawiązuje w swoich wierszach do tradycji śródziemnomorskiej, a tym samym do poezji Kawafisa.Przeczytaj utwór i wykonaj polecenia. (0–3 pkt)
Zbigniew Herbert, Podróż
1
Jeśli wybierasz się w podróż niech będzie to podróż długa
wędrowanie pozornie bez celu błądzenie po omacku
żebyś nie tylko oczami ale także dotykiem poznał szorstkość ziemi
i abyś całą skórą zmierzył się ze światem
2
Zaprzyjaźń się z Grekiem z Efezu Żydem z Aleksandrii
poprowadzą ciebie przez uśpione bazary
miasta traktatówkryptoportyki1 1obudowany podziemny korytarz
tam nad wygasłym atanorem2 tablicą szmaragdową 2piec alchemika
kołyszą się Basileos Valens Zosima Geber Filalet3 3cenieni alchemicy
(zło¬to wy¬pa¬ro¬wa¬ło mą¬drość po¬zo¬sta¬ła)
przez uchy¬lo¬ną za¬sło¬nę Izy¬dy
ko¬ry¬ta¬rze jak lu¬stra opra¬wio¬ne w ciem¬ność
mil¬czą¬ce ini¬cja¬cje i nie¬win¬ne or¬gie
przez opusz¬czo¬ne sztol¬nie mi¬tów i re¬li¬gii
do¬trze¬cie do na¬gich bo¬gów bez sym¬bo¬li
umar¬łych to jest wiecz¬nych w cie¬niu swych po¬two¬rów
3
Je¬że¬li już bę¬dziesz wie¬dział za¬milcz swo¬ją wie¬dzę
na nowo ucz się świa¬ta jak joń¬ski fi¬lo¬zof
sma¬kuj wodę i ogień po¬wie¬trze i zie¬mię
bo one po¬zo¬sta¬ną gdy wszyst¬ko prze¬mi¬nie
i po¬zo¬sta¬nie po¬dróż cho¬ciaż już nie two¬ja
4
Wte¬dy oj¬czy¬zna wyda ci się mała
ko¬ły¬ska łód¬ka przy¬wią¬za¬na do ga¬łę¬zi wło¬sem mat¬ki
kie¬dy wspo¬mnisz jej imię nikt z tych przy ogni¬sku
nie bę¬dzie wie¬dział za jaką leży górą
ja¬kie ro¬dzi drze¬wa
kie¬dy tak iście mało po¬trze¬ba jej czu¬ło¬ści
po¬wta¬rzaj przed za¬śnię¬ciem śmiesz¬ne dźwię¬ki mowy
że – czy – się
uśmie¬chaj się przed za¬śnię¬ciem do śle¬pej iko¬ny
do ło¬pu¬chów po¬to¬ku do stecz¬ki do łę¬gów
prze¬mi¬nął dom
jest ob¬łok po¬nad świa¬tem
5
Od¬kryj zni¬ko¬mość mowy kró¬lew¬ską moc ge¬stu
bez¬u¬ży¬tecz¬ność po¬jęć czy¬stość sa¬mo¬gło¬sek
któ¬ry¬mi moż¬na wy¬ra¬zić wszyst¬ko żal ra¬dość za¬chwyt gniew
lecz nie miej gnie¬wu
przyj¬muj wszyst¬ko
6
Co to za mia¬sto za¬to¬ka uli¬ca rze¬ka
ska¬ła któ¬ra ro¬śnie na mo¬rzu nie pro¬si o na¬zwę
a zie¬mia jest jak nie¬bo
dro¬go¬wska¬zy wia¬trów świa¬tła wy¬so¬kie i ni¬skie
ta¬blicz¬ki w proch się rozpadły
pia¬sek deszcz i tra¬wa wy¬rów¬na¬ły wspo¬mnie¬nia
imio¬na są jak mu¬zy¬ka przej¬rzy¬ste i bez zna¬cze¬nia
Ka¬lam¬ba¬ka Or¬cho¬me¬nos Ka¬val¬la Le¬va¬dia4 4miasta greckie
ze¬gar sta¬je i od¬tąd go¬dzi¬ny są czar¬ne bia¬łe lub nie¬bie¬skie
na¬sią¬ka¬ją my¬ślą że tra¬cisz rysy twa¬rzy
kie¬dy nie¬bo po¬ło¬ży pie¬częć na twej gło¬wie
cóż może od¬po¬wie¬dzieć ostom wy¬żło¬bio¬ny na¬pis
od¬daj pu¬ste sio¬dło bez żalu
od¬daj po¬wie¬trze in¬ne¬mu
7
Więc je¬śli bę¬dzie po¬dróż niech bę¬dzie to po¬dróż dłu¬ga
po¬wtór¬ka świa¬ta ele¬men¬tar¬na po¬dróż
roz¬mo¬wa z ży¬wio¬ła¬mi py¬ta¬nie bez od¬po¬wie¬dzi
pakt wy¬mu¬szo¬ny po wal¬ce
wiel¬kie pojed¬na¬nie ¬
Wiersze wybrane, Kraków 2005, s. 304–305.
a) Podkreśl wersy,w których znajdziesz odniesienia do utworu Kawafisa Itaka.
b) Do jakich innych kultur odwołuje się Herbert?Wypisz odpowiednie wersy i zinterpretuj je.
c) Wyjaśnij, jak rozumiesz poniższąmetaforę.Napisz nazwę innego środka artystycznego, zastosowanego przez Herberta w tym fragmencie.
oddaj puste siodło bez żalu
oddaj powieyrze innemu
6.Wypisz podobieństwa i różnice między oboma utworami. Zwróć uwagę zarówno na treść,jak i na formę. (0–2 pkt)
