1 / 2
Karta pracy „Antygona” – od dramatu do epiki
1. Przeczytaj zacytowany fragment Antygony i jego epicką adaptację i wykonaj polecenia.
CHÓR
Lecz otóż Hajmon, z twojego potomstwa Wiekiem najmłodszy; widocznie boleje Nad ciężkim losem swej umiłowanej I po swym szczęściu łzy leje.
KREON
Wkrótce przejrzymy jaśniej od wróżbitów. O synu! czyż ty przybywasz tu gniewny Wskutek wyroku na twą narzeczoną, Czy w każdej doli zachowasz mnie miłość?
HAJMON
Twoim ja, ojcze! Skoro mądrze radzisz, Idę ja chętnie za twoim przewodem; I żaden związek nie będzie mi droższy Ponad wskazówki z ust twoich rozumnych.
KREON
O! tak, mój synu, być zawsze powinno, Zdanie ojcowskie ponad wszystkim ważyć. Przecież dlatego błagają ojcowie, Aby powolnych synów dom im chował
Wiadomość o postępku Antygony zdruzgotała Hajmona. Co gorsza, wszyscy widzieli ból i niedowierzanie malujące się na jego twarzy, gdy ogłoszono, jaka kara spotka księżniczkę. Teraz, gdy stał samotnie przed salą audiencyjną tebańskiego pałacu, pojawiły się na tej samej pobladłej od zmartwienia twarzy nowe uczucia: determinacja i nadzieja. Jeszcze nie wszystko stracone. Jeszcze można odwrócić zły los. Antygona ma poparcie Tebańczyków. Obywatele ją podziwiają. Sam słyszał ich pełne oburzenia szepty. Trzeba tylko przekonać ojca, że uwolnienie dziewczyny nie zaszkodzi jego władzy. Przeciwnie – zyska mu szacunek ludu i uchroni przed mianem tyrana. Kiedy stanął przed Kreonem, w pierwszym momencie ogarnęła go duma – tak majestatycznie i godnie wyglądał jego ojciec na tronie. Ale ten podziw trwał tylko chwilę. Z bliska twarz starszego mężczyzny okazała się nieprzyjazna i zacięta. – O synu! czyż ty przybywasz tu gniewny wskutek wyroku na twą narzeczoną, czy w każdej doli zachowasz mnie miłość? – przemówił król cicho, ale w jego głosie pobrzmiewało złowrogie napięcie. Hajmon usłyszał w tych słowach bezlitosne, twarde ultimatum. „Wybieraj! Albo ona, albo ja!”. Jego wnętrzem szarpnął gniew i bezsilność. Jak ojciec może być aż tak okrutny! Jak może stawiać go przed takim wyborem! Chce zabić mu narzeczoną i oczekuje niezmiennej lojalności? Miłości? Nie! Jego miłość jest przy Antygonie. Ale tego ojcu z pewnością pokazać nie można. Spokój i dystans. I całkowite poddanie woli władcy, choćby dusza wiła się w udręce. Wyprostował się, podniósł głowę i spojrzał prosto w ciemne, inteligentne oczy tak podobne do jego własnych. – Twoim ja, ojcze! – odpowiedział i poczuł wielki żal, że słowa te – tak oczywiste jeszcze tego ranka – teraz były prawdą tylko po części.
a) Jakie środki kreowania postaci – niedostępne dramaturgowi – wykorzystano w tekście? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
b) Oceń trafność zaprezentowanej adaptacji. Uzasadnij swoją opinię, odwołując się do oryginalnego tekstu. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
2 / 2
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
c) Jak inaczej mogłaby wyglądać interpretacja początku rozmowy Kreona z Hajmonem? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
2*. Potraktuj powyższą adaptację epicką – opartą na introspekcji bohatera – jako wzór. Wybierz jedną z podanych sytuacji i przedstaw ją, używając narzędzi powieściopisarza:
• Hajmon wchodzący do grobowej groty Antygony (nacisk na jego uczucia do Antygony) lub
• Hajmon nad ciałem Antygony w starciu z Kreonem (nacisk na jego uczucia do ojca).
Tworząc opowiadanie, skup się na oddaniu spostrzeżeń, myśli i emocji bohatera sugerowanych przez Sofoklesa. Wykorzystaj zwłaszcza to, co wiadomo na temat zachowania Hajmona z relacji posłańca. Postaraj się odzwierciedlić w swoim tekście dynamikę gwałtownie zmieniających się uczuć i reakcji młodego mężczyzny. Introspekcja – zabieg literacki polegający na ukazaniu przez narratora spostrzeżeń, myśli i odczuć postaci. Stanowi ona chwyt, dzięki któremu czytelnik może „zajrzeć w głąb serca i umysłu” bohatera, nawet gdy ten nie zdradza ich bezpośrednio w swoich wypowiedziach czy zachowaniu. Introspekcja umożliwia pokazanie życia wewnętrznego postaci w całej jego dynamice, zmienności i głębi, dlatego jest charakterystycznym elementem powieści psychologicznej. Introspekcja może być stosowana niezależnie od typu narracji. Opisu stanów wewnętrznych może dokonywać zarówno narrator pierwszoosobowy (narrator-bohater opisuje własne stany wewnętrzne), jak i trzecioosobowy narrator wszechwiedzący usytuowany poza obrębem świata przedstawionego